Motivatie

Als zij in staat zou zijn geweest om in passende woorden tot uitdrukking te brengen wat zij zou willen zeggen, dan was zij schrijfster geworden. Met andere woorden, haar etsen en collages vertellen over dat wat niet meer in woorden valt te zeggen.

Het werk gaat altijd over mensen, hun emoties en hun omstandigheden. Vaak schieten woorden immers tekort om tot de werkelijke kern te komen van diepe emoties. Soms past slechts stilte. Of, wanneer je het over de toekomst hebt, dan ligt die nog open.

Else van Luin probeert haar composities zo in te richten dat de grens van het nog ‘zegbare’ net zichtbaar is. Maar in feite wordt het eigenlijke verhaal in het wit verteld, in het deel waar geen woord, geen kleur of vorm voldoende kernachtig is.

Een steeds terugkerend thema in haar werk is de (schijnbare) vluchtigheid van het nieuws. Wat is nieuws in een eindeloze stroom van zich telkens herhalende berichten? Een krant is na enkele uren waardeloos, het nog steeds bestaan van de beschreven werkelijkheid daarbij negerend. Aardbevingen zoals die in Turkije en India zijn nu geen nieuws meer. Voor de mensen daar zullen ze echter nog jaren lang aan den lijve voelbaar blijven.
Virtuele media zijn vluchtig. De gedrukte krant heeft nog enigszins haar ‘trage’ en blijvende karakter behouden. Maar toch, er zijn maar weinig voorwerpen te bedenken die nog minder waarde hebben dan een oude krant. Die tegenstelling inspireert haar dagelijks.
Maar ook een enkel mooi woord zet haar gedachten tot een nieuwe compositie. Zo blijft zij haar oude bronnen, mens en taal, trouw.

Else van Luin maakt in haar etsen op een onconventionele manier gebruik van de techniek. In de beelden gaat het niet meer om een afbeelding van ‘de werkelijkheid’, maar om de werkelijkheid zelf. Haar composities bouwt zij zorgvuldig op, laat zo veel mogelijk weg en zoekt gericht naar de ruimte buiten de traditionele kaders.

Haar liefde voor grafiek

Nederland kent een zeer rijke traditie op het gebied van drukkunst. In de 15e en 16e eeuw waren de Leidse en Haarlemse graveurs wereldwijd vermaard. Grote kunstenaars kwamen uit alle delen van Europa naar Holland om daar het vak te leren. Er zijn toen en in de eeuwen daarna fantastische werken gemaakt. Wij hebben in Nederland altijd een geweldige reputatie gehad als land van kunstenaars en vormgevers. Dat is in de schilderkunst en grafiek begonnen en is nu in alle kunstvormen  waarneembaar.

Tegenwoordig zijn steeds meer jonge kunstenaars in de ban van digitale mogelijkheden. Zij kiezen vooral voor de snelheid ervan. Maar toch, er is nog geen enkele computergestuurde printer in staat om de kwaliteit en de uitstraling van handgedrukte prenten te evenaren. Drukkunst als autonome kunstvorm heeft nog altijd een bestaansrecht.

Else vindt dat zij het aan de rijke traditie van drukkunst in Nederland verplicht is om die levend te houden. Daartoe beoefent zij niet alleen actief het etsen volgens de middeleeuwse techniek. Zij verzamelt zo veel mogelijk kennis en kunde op het gebied van de verschillende oude grafische technieken. Ook bestudeert zij de geschiedenis ervan.
In Nederland is de actieve kunstbeoefening gescheiden geraakt van de bestudering van de geschiedenis ervan. Kunstenaars en kunsthistorici zijn totaal verschillende mensen. Else probeert ook de kennis van de geschiedenis van de grafiek te integreren in haar actieve kunstbeoefening. Je kunt daar immers heel veel van leren. Naar haar mening vinden hedendaagse kunstenaars te vaak dat zij steeds opnieuw het wiel moeten uitvinden. Dit onder druk van de moderne opvatting dat kunst altijd vernieuwend moet zijn.

Om aan die opvatting te ontsnappen is zij in Thailand de eigenwaarde van niet-westerse hedendaagse kunst gaan bestuderen. Dat heeft haar opgeleverd, dat je als kunstenaar altijd dicht bij jezelf moet blijven. Respect voor je eigen geschiedenis is voor Thaise kunstenaars een rijke inspiratiebron gebleken. Waarom zou dat voor Else in haar westerse leefomgeving niet gelden?

Nieuwe ontwikkelingen

Wereldwijd zijn kunstenaars op zoek naar materialen die minder de gezondheid en het milieu belasten. Soms is dit noodgedwongen, omdat bijvoorbeeld thinner-gedragen inkten sinds enige jaren verboden zijn, of omdat er een algeheel verbod op terpentine dreigt aan te komen. Maar ook om de lastig af te zuigen salpeterzuurdampen bij het etsen te vermijden, is ontdekt dat je met en kopersulfaatoplossing net zo goed kunt etsen. Dan heb je een zout-oplossing waarvan alleen het water verdampt en het zout als kristallen in de zuurbak achterblijft.

Weer een ander ontwikkeling is die van de foto-polymeertechniek, waarbij je een lichtgevoelige film aanbrengt op een zinkplaat en door middel van het belichten van een transparante kunststofplaat de afbeelding die daarop is geprint of getekend, kunt vastzetten op de etsplaat. Vervolgens kun je deze plaat etsen en afdrukken als ets, dus met de mooie fluwelige huid van de lijnolie-inkten op katoenvezelpapier. Dit zelfde geldt voor nieuw materiaal zoals een polyester wat zelfs door een laserprinter kan en die afgedrukt kan worden als een litho, een steendruk. Met deze twee laatste technische mogelijkheden kun je ook digitaal bewerkte afbeeldingen en foto’s overzetten op handdrukplaten.

In Amerika en Engeland is een geheel nieuwe techniek, de Collagraph, ontwikkeld. Deze houdt in dat je op een drager, dat kan zijn een zink- of aluminiumplaat, op triplex of karton, materialen gaat opplakken. Vervolgens kun je deze opgebouwde platen afdrukken. Het resultaat heeft een meer schilderachtig karakter en een diep reliëf, iets wat een computerprinter helemaal niet aankan.

Else is gefascineerd door de vele nieuwe mogelijkheden die in korte tijd ontstaan en die geheel nieuwe beeldende mogelijkheden blijken te bieden. Afzonderlijk zijn ze al overweldigend, echt spannend vind zij de combinaties ervan. Er ligt nog een wereld open!